واریس چیست؟
واریس رگهای عروق خونی‌ای هستند که خون را از همه‌ی اعضای بدن به سمت قلب و ریه باز می‌گردانند. هنگامی که ارگان‌های مختلف برای انجام عملکردهای خود از اکسیژن خون استفاده می‌کنند، خون مورد استفاده خود را که حاوی مواد زائد (مانند دی اکسید کربن) است به رگ‌ها آزاد می‌کنند. پس از آن خون موجود در رگ‌ها به قلب منتقل می‌شود و به ریه‌ها ـ جایی که دی اکسیدکربن‌زدایی شده و اکسیژن بیشتری توسط خون بارگذاری می‌شود ـ باز می‌گردد و توسط شریان‌ها به سمت دیگر بدن منتقل می‌شود. هنگامی که بدن در حالت استراحت باشد، تنها بخشی از خون موجود در بدن گردش می‌کند. مابقی خون در رگهای غیر فعال باقی می‌‌ماند و زمانی که بدن فعال‌تر می‌شود، خون اضافی نیاز به گردش برای حمل اکسیژن در کل بدن فعال می‌شود. این ظرفیت ذخیره‌سازی به علت انعطاف پذیری دیواره‌های رگ‌هاست.
علایم ابتدایی وریدهای واریسی بسیار شایع است. رگه‌هایی با ظاهر نامناسب و معمولاً بر روی پاها ممکن است همراه با درد، سوزش، تورم و یا در اطراف رگهای بزرگ بروز کند. علایم معمولاً در هوای گرم و پس از نشستن یا ایستادن طولانی مدت بدتر می‌شوند. با راه رفتن و استراحت دادن به پاها و بالا قرار دادن آن علایم بهتر خواهد شد.
در بعضی موارد حتی می‌تواند تورم و تغییر رنگ ایجاد کند. در موارد شدید رگ‌ها به طور قابل توجهی خونریزی می‌کنند و زخم‌هایی در محل شکل می‌گیرند. بعضی از افراد ممکن است از احساس درد ناخوشایند و فشار روی وریدهای واریسی شکایت کنند.
زنان باردار و افراد چاق و دارای اضافه وزن بیشتر در معرض وریدهای واریسی هستند. رگهای واریسی می‌توانند در حین قاعدگی یا حاملگی بیشتر یا برجسته‌تر شوند. در اکثر موارد، هیچ دردی وجود ندارد، اما علایم واریس ممکن است شامل موارد زیر باشد:
رگه‌های پیچ خورده، متورم و یکپارچه به شکل طناب؛
رگهای آبی یا بنفش تیره؛
برخی از بیماران نیز ممکن است این علایم را تجربه کنند، شامل:
درد شدید؛
خستگی؛
احساس سنگینی در پاها به خصوص پس از ورزش و یا در شب؛
خونریزی طولانی‌تر از حد طبیعی در صورت آسیب جزئی به ناحیه؛
گرفتگی عضلات؛
خارش در اطراف یک یا چند رگ؛
ترومبوفلبیت (تشکیل لخته خون در ورید واریسی) ؛
مچ پا متورم و التهاب ناحیه؛
تلانژکتازی عنکبوتی در پای آسیب دیده؛
تغییرات پوستی درخشان در نزدیکی وریدهای واریسی، معمولاً قهوه‌ای یا آبی رنگ؛
اگزمای وریدی (قرمزی، خشکی و خارش پوست در ناحیه آسیب دیده)؛
سندرم پاهای بی‌قرار در درصد بالایی از افراد مبتلا به واریس؛
آتروفی بلانچ ( تکه‌های سفید نامنظم است که به نظر می‌رسد به شکل زخم در مچ پا ظاهر می‌شوند)؛
رگهای عنکبوتی مشابه رگهای واریسی اما کوچکتر هستند. رگه‌های عنکبوتی در نزدیکی سطح پوست و اغلب قرمز یا آبی هستند و معمولاً بر روی پاها اتفاق می‌افتند، اما می‌توانند بر روی صورت نیز پیدا شوند. رگه‌های عنکبوتی در اندازه‌های مختلف متفاوت هستند.
رگهای واریسی رایج هستند و معمولاً نشانه‌ای از یک مشکل جدی نیستند. اما در بعضی موارد، واریسی می‌تواند نشانه‌ای از انسداد در وریدهای عمیق‌تر به نام ترومبوز ورید عمقی باشد. ترومبوز ورید عمقی نیاز به پیگری فوری دارد.
اگر رگهای واریسی باعث ناراحتی فرد نشود نیازی به درمان نخواهد داشت. بسیاری از افراد مبتلا به واریس علایم جسمی ندارند. با این حال، ممکن است از وجود ظاهر بدشکل وریدهای واریسی اظهار ناراحتی کنند. درد قفسه سینه یا تنگی نفس ممکن است وجود یک لخته خون در رگهای خونی قلب یا ریه‌ها را نشان دهد که در آن صورت باید بیمار بلافاصله به بخش اورژانس بیمارستان منتقل شود. اما داشتن ورید واریسی لزوماً به این معنی نیست که فرد در نهایت یک لخته خون ایجاد می‌کند یا یک لخته خون به نحوی باعث مراجعه اورژانسی او خواهد شد.
انواع واریس
انواع مختلفی از رگهای واریسی وجود دارد که معمولاً توسط دیواره‌ها و دریچه‌های ضعیف ایجاد می‌شوند. انواع واریس عبارت‌اند از:
واریس صافن بزرگ: در صورتی که ورید صافن بزرگ و انشعابات اصلی آن که از مچ تا کشاله‌ی ران کشیده شده دچار واریس و برجسته شود، واریس ورید صافن نامیده خواهد شد که بیشتر در پشت و خارج ران و ساق پاها با ظاهری ناخوشاینده دیده می‌شود.
واریس صافن کوچک: در صورتی که ورید صافن کوچک موجود در حد فاصل زردپی آشیل و ورید عمقی زیر زانو دچار واریس و برجسته شود، واریس صافن کوچک نام گرفته و بیشتر در پشت زانو و پشت مچ پا دیده می‌شود.
واریسی شاخه‌ای: این نوع واریس شاخه‌ای به صورت تکه‌ای و برجسته از انشعابات ورید صافن بزرگ ناشی شده و بیشتر به شکل یک تکه و با قطر و برجستگی کمتر در پشت زانو دیده می‌شود.
واریس متوسط: این نوع واریس که به راحتی بر روی پا قابل مشاهده و تشخیص است به رنگ کبود و با ظاهری ناخوشایند بروز کرده و در صورت عدم درمان به موقع منجر به عوارض جدی‌تری خواهند شد.
واریس شدید: واریس‌هایی که به موقع درمان و پیگیری نشده‌اند، برجسته و بدشکل و شدید شده و با ایجاد عوارضی چون زخم پا و تورم شدید سلامت فرد را تهدید خواهند کرد و نیاز به اقدام درمان فوری دارند.
واریس مشبک یا عنکبوتی: به عنوان رگه‌های نخ و یا عنکبوتی شناخته می‌شوند و خوشه‌های کوچک از رگهای آبی یا قرمز هستند که گاهی اوقات بر روی صورت یا پاها به خصوص ناحیه زیر زانو یا خارج ران ظاهر می‌شوند. آنها بی ضرر هستند و بر خلاف وریدهای تنه برجسته نیستند و به اندازه دو الی سه میلی‌متر و به شکل شبکه تار عنکبوتی یا تور پخش می‌شوند. این نوع واریس در زنان نسبت به مردان شایع‌تر است.
درمان‌های تهاجمی و جراحی واریس
درمان واریس با روش اسکلروتراپی ( تزریقی )
در درمان واریس با روش اسکلروتراپی، یک ماده‌ی شیمیایی به وریدهای واریسی کوچک و متوسط تزریق می‌شود و آنها را از بین می‌برد. اسکلروتراپی نیاز به بی‌هوشی ندارد و می‌تواند در مطب یا کلینیک انجام شود. برای بستن رگ در این روش، پزشک با تزریق وریدی‌های واریسی کوچک و متوسط، آنها را مسدود می‌کند و در عرض چند هفته رگهای واریسی از بین رفته و محو خواهند شد. این درمان در رگهای بزرگ شامل تزریق فوم مخصوص به رگ‌ها است. فوم به رگ‌ها آسیب می‌رساند و باعث بسته شدن آن می‌شود. در صورت بارداری، مصرف قرص ضد بارداری، ابتلا به بیماری انعقادی خون، بیماری قلبی یا سرطان و حتی آلرژی و مصرف داروی خاص پیش از انتخاب این روش لازم است تا با پزشک مشورت شود.
درمان واریس با روش فرکانس رادیویی داخل وریدی
فرکانس رادیویی داخل وریدی، روش مشابهی با لیزر داخل وریدی است اما در آن از گرما برای از بین بردن رگ استفاده می‌شود. تخریب رادیوفرکانسی شامل گرم کردن دیواره‌ی ورید واریسی با استفاده از انرژی رادیویی است. انجام این روش نیاز به آمادگی خاصی نداشته و فقط بیمار باید از شیو نمودن موهای پا قبل از عمل و مرطوب نمودن آن با کرم بپرهیزد و همچنین ترجیحاً شلوار گشاد و کفش مناسب بپوشد. در صورت عدم تحمل درد مصرف مسکن ساده پیشنهاد خواهد شد.
منبع: درمان واریس با لیزر